Bij het afsluiten van nieuwe leningen kan de gemeente een renterisico lopen. Een stijging van de rentetarieven leidt namelijk tot hogere rentelasten. In de langlopende leningen- en beleggingsportefeuille zijn geen contractuele renteherzieningsdata opgenomen. Dit betekent dat gedurende de looptijd van deze langlopende leningen en beleggingen het rentepercentage niet wijzigt. Daardoor wordt de gemeente in de toekomst niet geconfronteerd met rentestijgingen of -dalingen in de huidige portefeuille. Om dit risico ook in de toekomst te beheren zijn forwards en renteswaps afgesloten.
Forwards
Medio 2020 werd voor 2022 een stijging van de lange rente verwacht. Daarom heeft het college in juli 2020 (RIS305846) voor de eigen behoefte vier langlopende leningen (totaal groot € 650 mln.) voor de toekomst afgesloten (zogeheten forwards) tegen gemiddeld 0,46%. Door het vroegtijdig afsluiten van deze forwards werd geprofiteerd van het lage renteniveau op dat moment en werd voorkomen dat tegen een hogere rente moet worden geleend op het moment van de uitgaven. De laatste forward van € 200 mln. tegen 0,53% is in 2024 ingegaan. De afgesloten forwards zijn verwerkt in de liquiditeitsprognose.
Renteswaps (derivaten)
Met een renteswap wordt de lange rente vastgelegd, waarmee de zekerheid ontstaat dat er na afloop van een lening tegen lage kosten herfinanciert kan worden. De gemeente heeft door de verwachte renteontwikkeling in 2011, en om de toekomstige renterisico’s te beperken, twee renteswaps afgesloten voor de aanvullende financiering tussen 2031 en 2061. De afgesloten renteswaps hebben een totale nominale waarde van € 150 mln. en een gemiddeld rentepercentage van 3,215%. De gemeente is hierdoor in 2031 verzekerd van een 30-jarige lening van € 150 mln. tegen gemiddeld 3,215%. De swaps zijn afgesloten bij BNG Bank N.V. Deze bank heeft de hoogste kredietwaardigheid, een AAA-rating.
Effectiviteit derivaten
De verwachte financieringsbehoefte in 2031 bedraagt € 569 mln. Dit bedrag is hoger dan de nominale waarde van de afgesloten derivaten (€ 150 mln.). Dat betekent dat de bestaande derivaten effectief zijn.
Bijstortverplichting (waarborgsom of collateral)
De twee afgesloten derivaten hebben een bijstortverplichting. Elke maand wordt het verschil tussen de actuele marktwaarde en de contractuele waarde (gemiddeld 3,22%) van deze renteswaps opnieuw vastgesteld. Dit verschil wordt als waarborgsom op een aparte bankrekening geplaatst. De verwachting is dat de gemeente in 2026 gemiddeld ongeveer € 30,0 mln. bij de BNG als waarborgsom moet aanhouden. Over dit bedrag ontvangt de gemeente een (maandelijkse) rentevergoeding van de BNG. Voor 2026 bedraagt deze vergoeding ongeveer € 0,6 mln